Dehydratacja, Bulging, protruzja, ekstruzja, HIZ – co to znaczy?

W opisach rezonansu magnetycznego kręgosłupa często pojawiają się sformułowania takie jak dehydratacja krążków międzykręgowych, bulging krążka międzykręgowego, protruzja krążka międzykręgowego, ekstruzja krążka międzykręgowego lub HIZ.

Są to fachowe określenia kształtu wypuklin i przepuklin dysków kręgosłupa używane w opisach badania MR. Ich użycie pozwala to na dokładniejsze ustalenie prawdopodobieństwa który dysk uległ wypadnięciu i powoduje ból.

Mimo obecności wypadniętego dysku w badanu MR ból kręgosłupa może mieć jednak inną przyczynę. Dlatego tak ważne jest dokładne badanie pacjenta przed planowaniem leczenia.

Dehydratacja krążka międzykręgowego

Dehydratacja krążka międzykręgowego świadczy o toczących się zmianach degeneracyjnych w jego obrębie. Już na tym etapie choroby dysku są w nim obecne drobne pęknięcia w obrębie pierścienia włóknistego. Starzejący się lub chorujący krążek międzykręgowy „usycha” co widoczne jest w obrazach MR. W badaniu rezonansu dysk zamiast być jasny staje się ciemny, ponieważ zmniejsza się w nim zawartość wody.

Prawidłowy krążek m-k pełni rolę swoistej poduszeczki, która amortyzuje wstrząsy powstające podczas ruchów ciała. Gdy traci on swoje pierwotne właściwości wstrząsy i obciążenia przenoszone są na kości kręgosłupa. Może to doprowadzać do powstania zmian zwyrodnieniowych w stawach międzykręgowych kręgosłupa które są jednym z przyczyn bólu kręgosłupa.

Tego typu zmiany najczęściej bezpośrednio nie powodują bólu.

Bulging krążka międzykręgowego

Uogólnione uwypuklenie krążka międzykręgowego poza obręb trzonów kręgowych inaczej nazywane jest bulgingiem. W tego typu zmianach nie dochodzi przerwania ciągłości pierścienia włóknistego chroniącego jądro miażdżyste. Można to porównać do spłaszczonego pączka z którego nie wyciekł jednak dżem znajdujący się w środku.

Tego typu uwypuklenie dysku jako samodzielna przyczyna bólu jest mało prawdopodobna.

Protruzja krążka międzykręgowego

W protruzji doszło już do pęknięcia pierścienia włóknistego i powstania przepukliny. Nazwa ta używana jest gdy kształt przepukliny jest szerszy w podstawie niż na długość. Taka zmiana zazwyczaj uciska na worek oponowy i korzenie nerwowe. W wyniku uszkodzenia dysku może również dojść do zapalenia tkanek wokół przepukliny. Powoduje to podrażnienie znajdującego się w pobliżu nerwu co najczęściej skutkuje silnym promieniującym do nogi bólem.

Ten typ przepukliny z dużym prawdopodobieństwem może być przyczyną bólu.

Ekstruzja krążka międzykręgowego

Również jest to przepuklina krążka międzykręgowego. Kształt ekstruzji na długość jest większy niż w podstawie. Jest to też najprawdopodobniej bardziej zaawansowane stadium protruzji i podobnie jak w niej dochodzi do ucisku i podrażnienia nerwu.

Ekstruzja z dużym prawdopodobieństwem może powodować ból.

HIZ

Często w opisach rezonansu magnetycznego odcinka lędźwiowego kręgosłupa pojawiają się określenia tj. HIZ, obszar wysoko sygnałowy, annular tear.

High-intensity Zone (HIZ) jest to niewielki obszar zazwyczaj zlokalizowany najczęściej w tylnej części krążka międzykręgowego. Zmiana ta powstaje w wyniku pęknięcia pierścienia włóknistego oraz nagromadzenia tkanki zapalnej. Tkanka ta prawdopodobnie powoduje aktywacje receptorów bólowych.

Jego obecność może wskazywać na miejsce powstawania bólu.

Bibliografia:

1. Fardon DF, Williams AL, Dohring EJ, Murtagh FR, Gabriel Rothman SL, Sze GK. Lumbar disc nomenclature: version 2.0: Recommendations of the combined task forces of the North American Spine Society, the American Society of Spine Radiology and the American Society of Neuroradiology. Spine J. 2014;14(11):2525-2545. doi:10.1016/j.spinee.2014.04.022
2. Chelala L, Trent G, Waldrop G, Dagher AP, Reinig JW. Positive Predictive Values of Lumbar Spine Magnetic Resonance Imaging Findings for Provocative Discography. J Comput Assist Tomogr. 2019;43(4):568-571. doi:10.1097/RCT.0000000000000885
3. Jha SC, Higashino K, Sakai T, et al. Clinical Significance of High-intensity Zone for Discogenic Low Back Pain: A Review. J Med Invest. 2016;63(1-2):1-7. doi:10.2152/jmi.63.1
4. https://radiopaedia.org/articles/intervertebral-disc-disease-nomenclature
5. Wang ZX, Hu YG. High-intensity zone (HIZ) of lumbar intervertebral disc on T2-weighted magnetic resonance images: spatial distribution, and correlation of distribution with low back pain (LBP). Eur Spine J. 2012 Jul;21(7):1311-5. doi: 10.1007/s00586-012-2240-0. Epub 2012 Mar 4. PMID: 22391868; PMCID: PMC3389097.