Co to jest kaletka?

Co to jest kaletka?

Kaletkę można porównać do balonika wypełnionego niewielką ilością płynu, którego zadaniem jest zmniejszanie tarcia, najczęściej pomiędzy kością a skórą, ścięgnem lub mięśniem.

W normalnych warunkach ściany kaletki są bardzo cienkie, a w jej wnętrzu znajduje się minimalna ilość płynu zapewniająca poślizg.

Podstawową funkcją kaletek jest zmniejszanie tarcia pomiędzy tkankami oraz ochrona delikatnych struktur takich jak ścięgno czy mięsień przed uciskiem i przetarciem najczęściej o twardą kość. W ciele człowieka znajduje się ponad 140 kaletek zlokalizowanych w najróżniejszych miejscach gdzie występuje ruch lub ucisk tkanek.

Przykłady kaletek i ich funkcji

Zdjęcie poniżej przedstawia część z kaletek znajdujących się w okolicy kolana. Jak widać znajdują się one w miejscach gdzie występuje ruch tkanek.

Kaletka przedrzepkowa oraz podrzepkowa powierzchowna znajdująca się w przedniej części kolana pomiędzy przednią powierzchnią rzepki a skórą pozwala na swobodny ruch skóry względem kości i więzadła rzepki. Z kolei kaletka pod ścięgnista w tylnej części kolana zapewnia gładki ruch ścięgna jednego z mięśni łydki względem kości i torebki stawowej.

Kolejnym przykładem może być kaletka podbarkowo-podnaramienna w barku. Jej funkcją jest ochrona tak zwanego stożka rotatorów, a dokładniej ścięgna mięśnia nadgrzebieniowego od przecierania. Ścięgno to znajduje się pomiędzy dwiema kośćmi – głową kości ramiennej oraz wyrostkiem barkowym łopatki. A pomiędzy ścięgnem a wyrostkiem barkowym znajduje się dodatkowo właśnie kaletka podbarkowa. Podczas ruchu barkiem ścięgno wsuwa się pomiędzy obie kości, kaletka podbarkowa w prawidłowych warunkach zapewnia gładki ruch ścięgna podczas ruchów.

 

Kaletki wtórne – Kaletki mogą również powstawać podczas życia w wyniku zmian patologicznych np. przy obecności np. śrub ortopedycznych lub wyrośli chrzęstno-kostnej i zwiększonego tarcia między nimi a otaczającymi tkankami.

Stany zapalne kaletek

Kaletki nierzadko ulegają zmianom chorobowym i powodują dolegliwości bólowe. Najczęściej zapaleniu ulegają:

• kaletka podbarkowo-podnaramienna
• kaletka krętarzowa
• kaletka przedrzepkowa
• kaletka łokciowa

Bardzo często zmiany można rozpoznać już na podstawie samej rozmowy oraz podstawowego badania lekarskiego. W większości przypadków kaletki są bardzo dobrze widoczne w badaniach obrazowych USG i Rezonansu Magnetycznego. Do większości kaletek można precyzyjnie podać lekarstwo pod kontrolą USG. W badaniach RTG i Tomografii Komputerowej zmiany mogą nie być tak dobrze widoczne.

 

Bibliografia:

1. Andrew H. Crenshaw Campbell’s Operative Orthopaedics, Chapter 9, 493-523.e2
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK541096/#_ncbi_dlg_citbx_NBK541096
3. McGill, K.C., Patel, R., Chen, D. et al. Ultrasound-guided bursal injections. Skeletal Radiol (2022). https://doi.org/10.1007/s00256-022-04153-y